Nadmierna konsumpcja jest poważnym problemem, z którym zmaga się współczesny świat. Śmiało możemy ją również nazwać marnotrawstwem, ponieważ produkty, z których korzystamy, nie są przez nas użytkowane w taki sposób, aby uzasadnić wykorzystanie surowców na etapie produkcji.
Jednym z przykładów nadmiernej konsumpcji jest częste kupowanie elektroniki, zwłaszcza smartfonów. Obecnie nie wymieniamy telefonu dlatego, że się zepsuł, ale dlatego, że w przeciągu kilku lat pojawiają się nowe, lepsze, udoskonalone modele. Podobnie jest z żywnością- kupujemy jej za dużo, za dużo jedzenia wyrzucamy na śmietnik.
Dzieje się tak m.in. dlatego, że często ulegamy modom, reklamie, padamy ofiarami przekazów marketingowych, które przekonują, że powinniśmy dążyć do pozyskiwania coraz to lepszych i nowszych dóbr. To właśnie napędza konsumpcjonizm.
Zrównoważona konsumpcja polega na ograniczeniu do minimum szkodliwości oddziaływania na środowisko już na etapie produkcji, poszanowanie aspektów środowiskowych, minimalizację zużycia surowców, a także redukcję odpadów i zanieczyszczeń.
Możemy więc ograniczyć indywidualny ślad węglowy, dbać o segregację śmieci i oszczędność wody, ograniczyć spożycie mięsa, korzystać z ekologicznego transportu, a także wybierać produkty ekologiczne. Wiele osób sądzi, że zmiana w ich życiu nie zmieni nic na poziomie globalnym. Ale to nieprawda. Ograniczenie konsumpcjonizmu wśród społeczeństwa poniekąd wymusi zmianę na producentach. Bądźmy więc świadomymi konsumentami.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska zachęca do zmiany nawyków konsumenckich:
-
Kupujmy świadomie – jedną z podstawowych zasad jest ograniczanie kupowania produktów nie z realnej potrzeby, a pod wpływem impulsu. Pamiętajmy, że wytworzenie wszelkich dóbr – zarówno spożywczych, chemicznych czy przemysłowych – jest związane z wykorzystaniem m.in. wody i energii elektrycznej, a także emisją gazów cieplarnianych do atmosfery (tzw. ślad węglowy). Dlatego powinniśmy sięgać po taką ilość produktów, którą realnie potrzebujemy lub możemy dłużej przechowywać. Zbyt duże zakupy (np. pod wpływem promocji), często doprowadzają do sytuacji, że żywność jest wyrzucana – np. po utracie przydatności do spożycia.
-
Wybierajmy produkty dostępne w opakowaniach biodegradowalnych oraz korzystajmy z własnych – ograniczenie wykorzystania opakowań z tworzyw sztucznych (np. plastiku) to kolejny ważny punkt, wpisujący się w ideę zrównoważonej konsumpcji. Dlatego udając się na zakupy, wybierajmy produkty dostępne w biodegradowalnych opakowaniach lub wytworzone z komponentów pochodzących z recyklingu. Sięgajmy również po wyroby firm, które na co dzień uwzględniają bezpieczeństwo środowiska w swoich działaniach. Dodatkowo, gdy to możliwe, używajmy własnych pojemników wielokrotnego użytku, tak by ograniczyć generowanie odpadów.
-
Wzbogacajmy codzienne menu w produkty pochodzenia roślinnego – mają one mały ślad węglowy. Jednak również ze względów zdrowotnych warto urozmaicać posiłki i stosować zbilansowaną dietę, by dostarczyć do organizmu wszelkie niezbędne składniki odżywcze.
-
Podczas zakupów korzystajmy z toreb wielokrotnego użytku – wybierając się do sklepu, zabierajmy ze sobą wcześniej przygotowaną torbę, aby unikać sięgania po dostępne przy ladach foliówki i inne plastikowe reklamówki.
-
Segregujmy odpady – odpowiedni podział pozwala na ich ponowne zagospodarowanie w przyszłości. Segregowanie odpadów jest również korzystne z ekonomicznego punktu widzenia – np. w przypadku mieszkańców bloków, którzy korzystają ze wspólnych pojemników. Jeżeli część z nich nie segreguje odpadów zgodnie z zasadami, wówczas może zostać naliczona wyższa opłata.
-
Korzystajmy z alternatywnych środków transportu – nie zawsze istnieje konieczność dojazdu samochodem na spotkanie czy do miejsca pracy. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z transportu zbiorowego, który pozwala na ograniczenie zużycia paliw kopalnych i emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Dobrą alternatywą jest rower oraz hulajnoga (w wielu miastach jest możliwość ich wypożyczenia) lub spacer, co dodatkowo korzystnie wpłynie na nasze zdrowie.
-
Oszczędzajmy wodę – wbrew pozorom to bardzo szerokie pojęcie, dające wiele możliwości zastosowania w gospodarstwach domowych. Znajdują się wśród nich m.in. mycie zębów przy zakręconym kranie, regularne sprawdzanie instalacji i ich naprawa lub wymiana, np. w sytuacji, gdy jest ona nieszczelna, stosowanie kranów, słuchawek prysznicowych i spłuczek w WC wyposażonych w systemy zmniejszające zużycie wody. Wśród sposobów na oszczędzanie wody znajduje się również jej retencjonowanie. Dotyczy to głównie mieszkańców domów jednorodzinnych, którzy dysponują dodatkową przestrzenią, gdzie można umieścić np. zbiornik na wodę opadową, aby następnie wykorzystać ją do podlewania kwiatów, upraw ogródkowych lub szklarniowych.
-
Racjonalnie korzystajmy z energii elektrycznej – podobnie jak w przypadku oszczędzania wody, istnieje wiele skutecznych, domowych sposobów na ograniczenie zużycia energii elektrycznej. Zaliczamy do nich m.in.: wyłączanie oświetlenia i urządzeń pobierających prąd, kiedy z nich nie korzystamy, zakup sprzętów gospodarstwa domowego z najwyższą klasą energetyczną, wymiana żarówek na energooszczędne, uruchamianie pralki czy zmywarki wówczas, gdy są napełnione, czy gotowanie w czajniku elektrycznym tylko takiej ilości wody, jakiej w danym momencie potrzebujemy.
-
Postawmy na technologię – obecnie dysponujemy wieloma możliwościami, które pozwalają nam wpisać się w założenia zrównoważonej konsumpcji. Wśród nich możemy wymienić: stosowanie w nowych budynkach okien o zmniejszonym współczynniku przenikania ciepła, montaż pomp ciepła, gruntowych wymienników ciepła, paneli fotowoltaicznych czy rekuperatorów.
-
Edukujmy najbliższych w zakresie zrównoważonej konsumpcji – dotyczy to zarówno naszych przyjaciół, jak i członków rodziny. Szczególny nacisk warto położyć na najmłodsze pokolenie – mogą być to rozmowy nt. działań proekologicznych, jednak dawanie codziennie dobrego przykładu będzie najskuteczniejszą metodą edukowania dzieci i młodzieży w tym zakresie.
